Descripcion

Rizomas decumbentes o rastreros, raro largamente rastreros, con escamas lanceoladas a subuladas, bicolores, castañas y con el centro negruzco, ocasionalmente concoloras. Frondes cespitosas, de 30-120 cm de largo; pecíolos ca. ½ del largo de la fronde, castaños a atropurpúreos, glabros, subteretes, acanalados adaxialmente, con costillas dorsolaterales castañas; láminas de contorno triangular a triangular-lanceolado, 2-3-pinnadas; raquis acanalados con alas laterales verdosas; últimos segmentos subsimétricos, elípticos, a veces dimidiados, de 1,5-7 × 1,5-2,5 mm, margen lobulado, reflexo. Soros en el extremo de las venas con pseudoindusios lobulados, escariosos. Esporas equinadas.

Distribucion y Habitat

Se encuentra desde el este de México hasta Costa Rica, de Colombia a Bolivia y en Paraguay, Brasil y la Argentina. En nuestro país crece desde el noroeste, noreste y Mesopotamia hasta el Delta del Paraná en Buenos Aires; es muy abundante en bosques, pastizales o en comunidades secundarias o alteradas; en bordes de caminos o quebradas. Esta especie es frecuente en América meridional, desde Ecuador hasta Brasil austral, norte, Mesopotamia y litoral argentino. También fue citada para Buenos Aires, Delta del Paraná (Ponce, 1996). Tryon & Tryon (1982) en su mapa de distribución del género en América, lo marcan para Buenos Aires en el área serrana de Tandilia, donde no se encuentra. En Entre Ríos se comporta ruderalmente, creciendo en una diversidad de ambientes, desde los bosques secos de espinillo, ñandubay o algarrobo, hasta al borde de manchones de suelo salobre, en los bosques del Delta; y en dunas y arenales.

Ejemplares de referencia

Colector N° Colect. Especie Departamento Provincia Imagen
  • Abbott, J. .. R.
  • 16304 Ñuflo de Chávez Santa Cruz
  • Acosta, J. M.
  • 1854 Mercedes Corrientes
  • Ahumada, O.
  • 9026 Santa Bárbara Jujuy
  • Arbo, M. M.
  • 1186 Ituzaingó Corrientes
  • Arbo, M. M.
  • 5881 San Javier Misiones
  • Arbo, M. M.
  • 6291 Santo Tomé Corrientes
  • Arbo, M. M.
  • 9278 Mburucuyá Corrientes
  • Arechavaleta, J.
  • -1 (SI 22948) Tacuarembó
  • Bacigalupo, N. M.
  • 1753 Concordia Entre Ríos
  • Balansa, B.
  • 2865 -
  • Balansa, B.
  • 2866 -
  • Balansa, B.
  • 4464 -
  • Belgrano, M. J.
  • 669 Guaraní Misiones
  • Belgrano, M. J.
  • 669 Guaraní Misiones
  • Belgrano, M. J.
  • 669 Guaraní Misiones
  • Belgrano, M. J.
  • 669 Guaraní Misiones
  • Berro, M. B.
  • 5236 -
  • Bertoni, T.
  • 759 Capital Misiones
  • Bettfreund, C.
  • 78 -
  • Bianco, C. A.
  • 5293 Río Cuarto Córdoba
  • Biganzoli, F.
  • 82 Libertador General San Martín Misiones
  • Biganzoli, F.
  • 139 Libertador General San Martín Misiones
  • Biganzoli, F.
  • 148 Libertador General San Martín Misiones
  • Biganzoli, F.
  • 1455 Cainguás Misiones
  • Biganzoli, F.
  • 1636 Concepción Misiones
  • Biganzoli, F.
  • 1688 Concepción Misiones
  • Brown, A.
  • 1318 Ledesma Jujuy
  • Burkart, A.
  • 914 Concordia Entre Ríos
  • Burkart, A.
  • 1451 Misiones
  • Burkart, A.
  • 1462 Candelaria Misiones
  • Burkart, A.
  • 3706 Buenos Aires
  • Burkart, A.
  • 4068 Tigre Buenos Aires
  • Burkart, A.
  • 7895 Corrientes
  • Cabral, E. L.
  • 25 Iguazú Misiones
  • Cabral, E. L.
  • 710 Oberá Misiones
  • Cabral, E. L.
  • 769 Iruya Salta
  • Cabrera, A. L.
  • 28142 San Martín Corrientes
  • Cabrera, A. L.
  • 32644 Dr. Manuel Belgrano Jujuy
  • Capurro, R. H.
  • 6 BA 43677 Tucumán
  • Castillón, L.
  • -1 (SI 171130) Tucumán
  • Castillón, L.
  • -1 (SI 22949) Tucumán
  • Castillón, L.
  • -1 (SI 22950) Tucumán
  • Castillón, L.
  • -1 (SI 22951) Tucumán
  • Castillón, L.
  • -1 (SI 22952) Tucumán
  • Castillón, L.
  • 1 (SI 170720) Tucumán
  • Castillón, L.
  • 59 Tucumán
  • Cocucci, A. A.
  • 2979 Colón Entre Ríos
  • Covas, G.
  • 4377 General Obligado Santa Fe
  • D'Angelo, C.
  • 1025 Garay Santa Fe
  • D´Angelo, C.
  • 1025 Garay Santa Fe
  • De Sagastizábal, -
  • 185 Venâncio Aires Rio Grande do Sul
  • Deanna, R.
  • 152 Calamuchita Córdoba
  • Deginani, N. B.
  • 987 Cainguás Misiones
  • Deginani, N. B.
  • 999 Cainguás Misiones
  • Denham, S. S.
  • 77 San Javier Misiones
  • Denham, S. S.
  • 93 Ituzaingó Corrientes
  • Denham, S. S.
  • 162 Oberá Misiones
  • Denham, S. S.
  • 322 Rivera
  • Donat, A.
  • 11 Chaco
  • Dusén, P. K. H.
  • 3054 Paraná
  • Dusén, P. K. H.
  • 13489 Curitiba Paraná
  • Dusén, P. K. H.
  • 17942 Paraná
  • Eskuche, U. G.
  • 1782 Misiones
  • Felippone, F.
  • 2075 a -
  • Flach, J.
  • -1 (SI 22947) Porto Alegre Rio Grande do Sul
  • Giardelli, M. L.
  • 427 Córdoba
  • Guaglianone, E. R.
  • 801 Santo Tomé Corrientes
  • Guaglianone, E. R.
  • 2118 Iguazú Misiones
  • Guillén, R.
  • 92 Iguazú Misiones
  • Guillén, R.
  • 190 San Pedro Misiones
  • Guillén, R.
  • 215 San Pedro Misiones
  • Hassler, E.
  • 168 (SI 171142) Cordillera
  • Hauman, L. L.
  • 14 (SI 171129) Tigre Buenos Aires
  • Herrera, J.
  • 385 Caazapá
  • Herter, W. G. F.
  • 1230 Tacuarembó
  • Hilgert, N.
  • 193 Las Colonias Santa Fe
  • Hosseus, C. C.
  • 8 CORD 95597 Buenos Aires
  • Hosseus, C. C.
  • 9 CORD 95599 San Ignacio Misiones
  • Hosseus, C. C.
  • 99 CORD 95595 Misiones
  • Hosseus, C. C.
  • 478 CORD 95573 Punilla Córdoba
  • Hunziker, A. T.
  • 15440 Iguazú Misiones
  • Hunziker, J. H.
  • 751 San Ignacio Misiones
  • Hunziker, J. H.
  • 755 San Ignacio Misiones
  • Hunziker, J. H.
  • 786 Cainguás Misiones
  • Ibarrola, T. S.
  • 327 (SI 170732) Concepción Corrientes
  • Iudica, C.
  • 37 Ledesma Jujuy
  • Iudica, C.
  • 106 Ledesma Jujuy
  • Jörgensen, P.
  • -1 (SI 22953) Candelaria Misiones
  • Jörgensen, P.
  • 2578 Formosa Formosa
  • Jörgensen, P.
  • 4066 -
  • Keller, H. A.
  • 2272 Eldorado Misiones
  • Keller, H. A.
  • 5206 Ituzaingó Corrientes
  • Keller, H. A.
  • 7620 San Ignacio Misiones
  • Krapovickas, A.
  • 29592 Mburucuyá Corrientes
  • Kurtz, F.
  • 333 CORD00107625 -
  • Larsen, C.
  • 111 Chicligasta Tucumán
  • Lichtenstein, J. S.
  • -1 (SI 17467) General Obligado Santa Fe
  • Lillo, M.
  • 1599 Tucumán
  • Lillo, M.
  • 8513 Leales Tucumán
  • Lorentz, P. G.
  • -1 CORD 95571 Tucumán
  • Lorentz, P. G.
  • 991 Jujuy
  • Lorentz, P. G.
  • 1565 Entre Ríos
  • Lynch, -
  • -1 (SI 22954) Chaco
  • Marín, G.
  • 232 Canindeyú
  • Martín, S. G.
  • 177 Mburucuyá Corrientes
  • Martínez, G.
  • 45 San Ignacio Misiones
  • Meyer, T.
  • 35 San Fernando Chaco
  • Meza Torres, E. I.
  • 139 Mburucuyá Corrientes
  • Meza Torres, E. I.
  • 143 Mburucuyá Corrientes
  • Meza Torres, E. I.
  • 182 Mburucuyá Corrientes
  • Meza Torres, E. I.
  • 187 Mburucuyá Corrientes
  • Meza Torres, E. I.
  • 198 La Caldera Salta
  • Meza Torres, E. I.
  • 291 Mburucuyá Corrientes
  • Meza Torres, E. I.
  • 337 Mburucuyá Corrientes
  • Meza Torres, E. I.
  • 339 Mburucuyá Corrientes
  • Meza Torres, E. I.
  • 454 Mburucuyá Corrientes
  • Meza Torres, E. I.
  • 541 Anta Salta
  • Montes, J. E.
  • 182 BA 52662 Candelaria Misiones
  • Montes, J. E.
  • 2317 Candelaria Misiones
  • Montes, J. E.
  • 3856 Cainguás Misiones
  • Monticelli, J.
  • 33 Misiones
  • Morero, R. E.
  • 34 Río Seco Córdoba
  • Morero, R. E.
  • 41 Sobremonte Córdoba
  • Morero, R. E.
  • 165 Calamuchita Córdoba
  • Morero, R. E.
  • 502 San Pedro Jujuy
  • Morero, R. E.
  • 511 Ledesma Jujuy
  • Morero, R. E.
  • 554 Mburucuyá Corrientes
  • Múlgura, M. E.
  • 949 Sargento Cabral Chaco
  • Múlgura, M. E.
  • 1020 Sargento Cabral Chaco
  • Múlgura, M. E.
  • 1837 San Pedro Misiones
  • Múlgura, M. E.
  • 3067 Guaraní Misiones
  • Muñoz, J. D.
  • 6996 Colón Entre Ríos
  • Nicora, E. G.
  • 927 Córdoba
  • Nicora, E. G.
  • 5563 Monte Caseros Corrientes
  • Nicora, E. G.
  • 9964 San Martín Corrientes
  • Novara, L. J.
  • 9931 Santa Victoria Salta
  • Øllgaard, B.
  • 3082 San Martín Corrientes
  • Øllgaard, B.
  • 3125 Mburucuyá Corrientes
  • Osten, C.
  • 10519 Lules Tucumán
  • Pedersen, T. M.
  • 13499 Concepción Corrientes
  • Pennington, -
  • 1115 Entre Ríos
  • Pensiero, J. F.
  • 457 San Cristóbal Santa Fe
  • Pérez-Moreau, R. A.
  • 145 Misiones
  • Porta, R. E.
  • 115 Montecarlo Misiones
  • Ragonese, A. E.
  • 2556 San Jerónimo Santa Fe
  • Ragonese, A. E.
  • 4036 San Cristóbal Santa Fe
  • Reitz, P. R.
  • 14635 Campos Novos Santa Catarina
  • Rodríguez, F. M.
  • 128 (SI 170736) Misiones
  • Roig, F. A.
  • 3847 Cachoeira do Sul Rio Grande do Sul
  • Rojas Acosta, N.
  • 27 Corrientes
  • Rojas, -
  • 1720 Cordillera
  • Rojas, T.
  • 3187 Asunción
  • Rojas, T.
  • 3194 -
  • Rosenstock, E.
  • 49 Paraná
  • Sánchez Maslovski, F. M.
  • 4 Santo Tomé Corrientes
  • Saravia Toledo, C.
  • 11646 Cordillera Santa Cruz
  • Schinini, A.
  • 11446 San Miguel Corrientes
  • Schinini, A.
  • 13201 Concepción Corrientes
  • Schulz, A. G.
  • 7 1° de Mayo Chaco
  • Scolnik, R.
  • -1 CORD 95591 Tafí Tucumán
  • Silva, G. P.
  • -1 CORD 681 Tulumba Córdoba
  • Smith, L. B.
  • 9402 Chapecó Santa Catarina
  • Stuckert, T. J. V.
  • -1 (SI 22956) Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 7077 San Justo Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 9490 Río Primero Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 9897 Río Primero Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 14106 Río Primero Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 15786 Río Primero Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 16385 Chaco
  • Stuckert, T. J. V.
  • 16707 Chaco
  • Stuckert, T. J. V.
  • 17706 CORD 95580 Río Primero Córdoba
  • Tressens, S. G.
  • 3868 Santo Tomé Corrientes
  • Tressens, S. G.
  • 3974 Santo Tomé Corrientes
  • Tressens, S. G.
  • 4050 Santo Tomé Corrientes
  • Tressens, S. G.
  • 4356 Santo Tomé Corrientes
  • Tressens, S. G.
  • 4376 Santo Tomé Corrientes
  • Tressens, S. G.
  • 4406 Santo Tomé Corrientes
  • Tressens, S. G.
  • 5877 Guaraní Misiones
  • Venturi, S.
  • 206 (SI 170722) Tafí del Valle Tucumán
  • Venturi, S.
  • 206 BA 666 Tafí del Valle Tucumán
  • Venturi, S.
  • 291 Santa Fe
  • Venturi, S.
  • 398 Leales Tucumán
  • Venturi, S.
  • 1817 Chicligasta Tucumán
  • Venturi, S.
  • 2514 Monteros Tucumán
  • Venturi, S.
  • 2514 BA 24/327 Monteros Tucumán
  • Venturi, S.
  • 3971 Chicligasta Tucumán
  • Venturi, S.
  • 7569 Burruyacú Tucumán
  • Venturi, S.
  • 8491 Tucumán
  • Venturi, S.
  • 9578 San Pedro Jujuy
  • Villagra, M. E.
  • -1 (SI 22955) Misiones
  • Woolston, A. L.
  • 807 San Pedro San Pedro
  • Zardini, E. M.
  • 4623 Paraguarí
  • Zardini, E. M.
  • 33082 Nueva Italia Central
  • Zavala-Gallo, L.
  • 4 Calamuchita Córdoba
  • Zavala-Gallo, L.
  • 6 Calamuchita Córdoba
  • Zuloaga, F. O.
  • 1163 Santa Victoria Salta
  • Zuloaga, F. O.
  • 2261 San Ignacio Misiones
  • Zuloaga, F. O.
  • 7712 Santa Victoria Salta
  • Zuloaga, F. O.
  • 9870 Oberá Misiones
  • Zuloaga, F. O.
  • 9870 Oberá Misiones

    Nombre Vulgar y Usos

    Tipo y Observaciones

    Material Tipo:
    Observaciones:

    Aspecto general