Descripcion

Arbustos decumbentes o erectos, hasta de 1,5 m de alto, o rastreros, rizomatosos, formando tapices cespitosos. Ramas maduras erectas, rastreras o decumbentes; ramitas jóvenes erguidas, de 0,5-2,5 mm de diámetro. Heterófilos, verticilos con hojas fusionadas por el tejido membranáceo y/o por el tejido fibroso del mesófilo, hojas con distinto grado de desarrollo de la base envainante y del apículo terminal sobre la misma planta. Hojas dispuestas en verticilos decusados (excepcionalmente pueden encontrarse ramas con verticilos foliares 3-meros); persistentes, verdosas, castañas cuando secas, con la parte central y basal de la vaina algo abultadas, escindidas a la madurez, recurvadas; base foliar envainante, vestigial o conspicua, formada por la fusión de mesófilo fibroso o membranáceo; tejido fibroso grueso central o abarcando todo el mesófilo; tejido membranáceo formando alas desde el extremo a la base del apículo o fusionado formando parte de la base envainante; apículos foliares vestigiales a acintados, con los márgenes involutos. Estróbilos microsporangiados axilares o terminales, sésiles o pedunculados, globosos u ovoides, de 4-8 mm de largo, con (1-2-)3-8(-10) verticilos de brácteas decusadas, soldadas entre sí hasta más o menos la mitad de su longitud; microsporofilos de 2,5-5 mm de largo; microsporangios 2-6, globosos, 2-3-loculares. Estróbilos megasporangiados de 3-10 mm de largo, con pedúnculo de 2-12(-30) mm de largo, con 3-5 verticilos de brácteas decusadas, soldadas entre sí hasta 1/3-1/2 de su longitud; cuando maduros los estróbilos se tornan carnosos, globosos, de 7-12 mm de diámetro, rojos, rosados o ebúrneos. Semillas 2, ovoides, con dorso convexo y cara ventral plana, castaño claras o castaño oscuras a negras, generalmente cubiertas por el par superior de brácteas del estróbilo.

Distribucion y Habitat

De amplia distribución geográfica en el Dominio Andino-Patagónico y la Provincia Subantártica, hallándose desde Ecuador hasta Tierra del Fuego; crece en ambas vertientes de la Cordillera de los Andes, hasta los 4200 m s.m. Aunque no pudo constatarse su presencia con material de herbario, es muy probable que se encuentre también en Catamarca.

Ejemplares de referencia

Colector N° Colect. Especie Departamento Provincia Imagen
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Acosta, J. M.
  • 1323 Sarmiento Chubut
  • Arroyo, M. T. K.
  • 20134 Maule
  • Arroyo, S. C.
  • 99 Paso de Indios Chubut
  • Arroyo, S. C.
  • 184 Paso de Indios Chubut
  • Arroyo, S. C.
  • 272 Sarmiento Chubut
  • Arroyo, S. C.
  • 298 Río Senguerr Chubut
  • Arroyo, S. C.
  • 471 Telsen Chubut
  • Arroyo, S. C.
  • 472 Telsen Chubut
  • Arroyo, S. C.
  • 1519 Sarmiento Chubut
  • Barboza, G. E.
  • 1212 Lácar Neuquén
  • Beck, S. G.
  • 2364 Murillo La Paz
  • Beck, S. G.
  • 2897 Omasuyos La Paz
  • Beck, S. G.
  • 18017 Tapacarí Cochabamba
  • Biganzoli, F.
  • 1811 Futaleufú Chubut
  • Biganzoli, F.
  • 1859 Cushamen Chubut
  • Böcher, T. W.
  • 1272 San Rafael Mendoza
  • Böcher, T. W.
  • 2199 Las Heras Mendoza
  • Boelcke, O.
  • 450 Valparaíso Valparaíso
  • Boelcke, O.
  • 3840 Valparaíso Valparaíso
  • Boelcke, O.
  • 10245 San Rafael Mendoza
  • Boelcke, O.
  • 10890 Minas Neuquén
  • Boelcke, O.
  • 10891 Minas Neuquén
  • Boelcke, O.
  • 11113 Chos Malal Neuquén
  • Boelcke, O.
  • 13904 Minas Neuquén
  • Bonifacino, J. M.
  • 729 Rawson Chubut
  • Bridges, T. C.
  • 1210 -
  • Burkart, A.
  • -1 (SI 13843) Mendoza
  • Burkart, A.
  • -1 (SI 13844) Mendoza
  • Burkart, A.
  • -1 (SI 13845) Mendoza
  • Burkart, A.
  • -1 (SI 13846) Mendoza
  • Burkart, A.
  • 5313 Tafí Tucumán
  • Burkart, A.
  • 13844 San Rafael Mendoza
  • Burkart, A.
  • 14850 Mendoza
  • Burkart, A.
  • 19765 Chubut
  • Burkart, A.
  • 27438 -
  • Burkart, A.
  • 27439 -
  • Burkart, A.
  • 27440 -
  • Burmeister, C.
  • 105 Santa Cruz
  • Burmeister, C.
  • 164 Santa Cruz
  • Cabrera, A. L.
  • 30532 Tumbaya Jujuy
  • Cabrera, A. L.
  • 32889 Picunches Neuquén
  • Cabrera, A. L.
  • 33114 Languiñeo Chubut
  • Cabrera, A. L.
  • 33487 Malargüe Mendoza
  • Carette, E.
  • 27 Mendoza
  • Carette, E.
  • 29 Mendoza
  • Carette, E.
  • 35 (SI 28925) Mendoza
  • Carette, E.
  • 59 Mendoza
  • Carette, E.
  • 101 Mendoza
  • Chiapella, J.
  • 1535 San Rafael Mendoza
  • Cocucci, A. A.
  • 453 Deseado Santa Cruz
  • Cocucci, A. A.
  • 2313 Minas Neuquén
  • Cocucci, A. A.
  • 3446 General Roca Río Negro
  • Cocucci, A. A.
  • 3474 Collón Curá Neuquén
  • Cocucci, A. A.
  • 3529 Paso de Indios Chubut
  • Cocucci, A. A.
  • 3537 Rawson Chubut
  • Cocucci, A. A.
  • 3624 Lago Buenos Aires Santa Cruz
  • Cocucci, A. A.
  • 3748 Deseado Santa Cruz
  • Cuming, H.
  • 372 Valparaíso Valparaíso
  • Deginani, N. B.
  • 618 Yavi Jujuy
  • Di Stilio, V. S.
  • 130 La Rioja
  • Di Stilio, V. S.
  • 131 La Rioja
  • Di Stilio, V. S.
  • 132 Famatina La Rioja
  • Di Stilio, V. S.
  • 133 La Rioja
  • Diem, J.
  • 1179 Neuquén
  • Diem, J.
  • 1904 Bariloche Río Negro
  • Donat, A.
  • 28 Santa Cruz
  • Donat, A.
  • 42 Santa Cruz
  • Donat, A.
  • 367 a Ultima Esperanza Magallanes
  • Dusén, P. K. H.
  • 5284 Santa Cruz
  • Dusén, P. K. H.
  • 5480 (SI 29219) Santa Cruz
  • Dusén, P. K. H.
  • 5480 Santa Cruz
  • Eyerdam, W. J.
  • 23972 Magallanes Santa Cruz
  • Ezcurra, C.
  • 3297 Neuquén
  • Fiedler, R.
  • 26 Lácar Neuquén
  • Fortunato, R. H.
  • 4333 Loncopué Neuquén
  • Fortunato, R. H.
  • 4934 Lago Argentino Santa Cruz
  • Fortunato, R. H.
  • 4962 Lago Argentino Santa Cruz
  • Fortunato, R. H.
  • 4963 Lago Argentino Santa Cruz
  • Gerling, G. F.
  • -1 (SI 26946) Chubut
  • Gerth, E.
  • 84 Mendoza
  • Goodspeed, T. H.
  • 23972 Magallanes Magallanes
  • Guerrido, C.
  • 161 Lago Argentino Santa Cruz
  • Guerrido, C.
  • 719 Lago Argentino Santa Cruz
  • Guerrido, C.
  • 754 Lago Argentino Santa Cruz
  • Hicken, C. M.
  • -1 (SI 26933) Chubut
  • Hicken, C. M.
  • 1 (SI 29121) Valparaíso Valparaíso
  • Hunziker, J. H.
  • 10504 Humahuaca Jujuy
  • Hunziker, J. H.
  • 11226 Las Heras Mendoza
  • Illin, N.
  • 165 Chubut
  • Illin, N.
  • 201 Chubut
  • Iter Patagonicum, -
  • 79 Lago Argentino Santa Cruz
  • Iter Patagonicum, -
  • 153 Deseado Santa Cruz
  • Iter Patagonicum, -
  • 248 Magallanes Santa Cruz
  • Iter Patagonicum, -
  • 294 Lago Argentino Santa Cruz
  • Keidel, J.
  • -1 (SI 234) Mendoza
  • Kiesling, R.
  • 5744 Tumbaya Jujuy
  • Koslowsky, J.
  • 51 Río Senguerr Chubut
  • Koslowsky, J.
  • 214 Río Senguerr Chubut
  • Kurtz, F.
  • 5925 Malargüe Mendoza
  • Kurtz, F.
  • 6092 Malargüe Mendoza
  • Kurtz, F.
  • 6409 Neuquén
  • Kurtz, F.
  • 7123 Malargüe Mendoza
  • Kurtz, F.
  • 7457 Malargüe Mendoza
  • Kurtz, F.
  • 14652 Famatina La Rioja
  • Kurtz, F.
  • 14771 La Rioja
  • Lagiglia, H.A.
  • 8463 Malargüe Mendoza
  • Looser, G.
  • 145 Santiago Metropolitana
  • Looser, G.
  • 181 h Santiago Metropolitana
  • Looser, G.
  • 183 Santiago Metropolitana
  • Luti, R.
  • 5512 Calingasta San Juan
  • Martínez Crovetto, R.
  • 89 AN Neuquén
  • Martínez Crovetto, R.
  • 3252 Bariloche Río Negro
  • Meza Torres, E. I.
  • 1199 Aluminé Neuquén
  • Morrone, O.
  • 5698 Los Lagos Neuquén
  • Morrone, O.
  • 6189 Zapala Neuquén
  • Morrone, O.
  • 6189 Zapala Neuquén
  • Morrone, O.
  • 6189 Zapala Neuquén
  • Morrone, O.
  • 6189 Zapala Neuquén
  • Morrone, O.
  • 6189 Zapala Neuquén
  • Nicora, E. G.
  • 4384 Valparaíso Valparaíso
  • O'Donell, C. A.
  • 2130 Ñorquín Neuquén
  • O'Donell, C. A.
  • 2131 Ñorquín Neuquén
  • Pastore, F.
  • 8 (SI 28930) Neuquén
  • Philippi, O.
  • -1 (si 47496) Valdivia Los Lagos
  • Philippi, O.
  • -1 (si 47496) Valdivia Los Lagos
  • Pichi-Sermolli, R. E. G.
  • 7339 Río Negro
  • Prina, A. O.
  • 2104 Malargüe Mendoza
  • Prina, A. O.
  • 2186 Malargüe Mendoza
  • Prina, A. O.
  • 2476 Talca Maule
  • Prina, A. O.
  • 2795 Minas Neuquén
  • Queiroz, L. P.
  • 13473 Jujuy
  • Rasp, A. E.
  • 30 Lácar Neuquén
  • Rasp, A. E.
  • 31 Lácar Neuquén
  • Rothkugel, M.
  • -1 (SI 28932) Bariloche Río Negro
  • Ruiz Leal, A.
  • 15999 Malargüe Mendoza
  • Ruthsatz, B.
  • 22 11 Humahuaca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 41 14 Humahuaca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 47 I Humahuaca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 84 9 Cochinoca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 167 2 Cochinoca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 208 1 Susques Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 258 1 Yavi Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 273 4 Humahuaca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 275 2 Humahuaca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 287 13 Cochinoca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 300 2 Cochinoca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 316 2 Humahuaca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 336 8 Humahuaca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 350 12 Yavi Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 353 9 Yavi Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 359 1 Yavi Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 363 7 Yavi Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 376 6 Humahuaca Jujuy
  • Ruthsatz, B.
  • 390 6 Humahuaca Jujuy
  • Salomón, L.
  • 27 Iglesia San Juan
  • Sanso, A. M.
  • 122 Ñorquín Neuquén
  • Sanso, A. M.
  • 137 Chos Malal Neuquén
  • Schlegel, F.
  • 4790 Arica Tarapacá
  • Sede, S. M.
  • 591 Río Chico Santa Cruz
  • Sede, S. M.
  • 759 a Deseado Santa Cruz
  • Sede, S. M.
  • 759 b Deseado Santa Cruz
  • Seijo, G. J.
  • 1698 Minas Neuquén
  • Skottsberg, C. J. F.
  • -1 (si 47496) Santa Cruz
  • Skottsberg, C. J. F.
  • -1 (si 47496) Santa Cruz
  • Soriano, A.
  • 2073 Chubut
  • Soriano, A.
  • 2098 Chubut
  • Soriano, A.
  • 2109 Chubut
  • Soriano, A.
  • 2110 Chubut
  • Soriano, A.
  • 2189 Tehuelches Chubut
  • Soriano, A.
  • 2226 Escalante Chubut
  • Soriano, A.
  • 2231 Languiñeo Chubut
  • Soriano, A.
  • 2232 Languiñeo Chubut
  • Soriano, A.
  • 2266 (SI 94798) Chubut
  • Soriano, A.
  • 3043 Languiñeo Chubut
  • Taylor, C. M.
  • 10932 Santiago Metropolitana
  • Troiani, H. O.
  • 15147 Valcheta Río Negro
  • Troiani, H. O.
  • 15167 9 de Julio Río Negro
  • Troiani, H. O.
  • 15245 Valcheta Río Negro
  • Troiani, H. O.
  • 15254 Valcheta Río Negro
  • Troiani, H. O.
  • 15487 Valcheta Río Negro
  • Venturi, S.
  • 3186 Chicligasta Tucumán
  • Venturi, S.
  • 4621 Chicligasta Tucumán
  • Werdermann, E.
  • 138 Atacama
  • Werdermann, E.
  • 1249 Cautín Araucanía
  • Werdermann, E.
  • 1250 Cautín Araucanía
  • Wingenroth, M.
  • 143 Las Heras Mendoza
  • Witte, L.
  • 1 Chubut
  • Witte, L.
  • 4 (SI 29207) Santa Cruz
  • Xifreda, C. C.
  • 2006 Chos Malal Neuquén
  • Zavala-Gallo, L.
  • 238 Lago Argentino Santa Cruz
  • Zavala-Gallo, L.
  • 240 Lago Argentino Santa Cruz
  • Zavala-Gallo, L.
  • 240 Lago Argentino Santa Cruz
  • Zavala-Gallo, L.
  • 240 Lago Argentino Santa Cruz
  • Zavala-Gallo, L.
  • 240 Lago Argentino Santa Cruz
  • Zöllner, O.
  • 7472 Aisén Aisén
  • Zuloaga, F. O.
  • 11072 Valle Grande Jujuy
  • Zuloaga, F. O.
  • 12086 Vinchina La Rioja
  • Zuloaga, F. O.
  • 12086 Vinchina La Rioja
  • Zuloaga, F. O.
  • 12284 Malargüe Mendoza
  • Zuloaga, F. O.
  • 12292 Malargüe Mendoza
  • Zuloaga, F. O.
  • 12403 San Rafael Mendoza
  • Zuloaga, F. O.
  • 12502 Minas Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 12502 Minas Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 12502 Minas Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 12518 Minas Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 12654 Aluminé Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 12654 Aluminé Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 12654 Aluminé Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 13576 Humahuaca Jujuy
  • Zuloaga, F. O.
  • 13576 Humahuaca Jujuy
  • Zuloaga, F. O.
  • 13576 Humahuaca Jujuy
  • Zuloaga, F. O.
  • 13576 Humahuaca Jujuy
  • Zuloaga, F. O.
  • 13920 Tehuelches Chubut
  • Zuloaga, F. O.
  • 14671 Güer Aike Santa Cruz
  • Zuloaga, F. O.
  • 14900 Aluminé Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 14900 Aluminé Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 14900 Aluminé Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 14900 Aluminé Neuquén
  • Zuloaga, F. O.
  • 14932 Loncopué Neuquén

    Nombre Vulgar y Usos

    Tipo y Observaciones

    Material Tipo: Chile. Sin localidad consignada, H. Cuming s.n., Herb. C. Presl 460 (lectotipo, PR-502389, designado como «holotipo» por C. C. Xifreda & J. H. Hunziker, Darwiniana 28: 413. 1987).
    Observaciones: Nombres vulgares. «Barba de chivo», «cupará», «pingo-pingo», «solupe», «tramontana de la puna».