Descripcion

Árboles o arbustos, glabros. Hojas pecioladas; láminas ovadas, de color verde azulado. Inflorescencias péndulas. Flores con pedicelo recto que se yergue en el fruto; cáliz con lacinias ± equilongas, más breves que su porción tubular; corola actinomorfa, amarilla, verde o pardo rojiza, limbo erguido, sus lacinias breves, tubo recto, ventricoso cerca de la boca, de 30-45 mm; estambres incluidos, equilongos, geniculados en la base, todos adheridos a ± la misma altura en el tubo; estilo levemente exerto.

Distribucion y Habitat

Se la considera natural del noroeste de la Argentina y oeste de Bolivia, países donde la especie muestra una considerable variación interpoblacional en la forma de las hojas y color y tamaño de las flores. Naturalizada en otras provincias de la Argentina y en Brasil, Chile, Paraguay, Perú, Uruguay, Venezuela, El Salvador, Antillas, México, Estados Unidos de América, Hawaii, Nueva Caledonia, Australia, África, Grecia, Palestina e India. Habita hasta los 3000 m s.m.

Ejemplares de referencia

Colector N° Colect. Especie Departamento Provincia Imagen
  • Acosta, C.
  • 80 Santa María Catamarca
  • Acosta, S. O.
  • 668 -
  • Anzótegui, M. L.
  • 372 Santa María Catamarca
  • Ariza Espinar, L.
  • 591 Independencia La Rioja
  • Ariza Espinar, L.
  • 2661 Ambato Catamarca
  • Asp, O.
  • 125 (SI 147497) Chaco
  • Bachmann, F. E. T.
  • 1399 Cape Province
  • Baer, G. A.
  • 70 Tucumán
  • Baer, G. A.
  • 153 Tucumán
  • Barboza, G. E.
  • 540 Capital La Rioja
  • Barboza, G. E.
  • 4743 Famatina La Rioja
  • Basualdo, I.
  • 732 Paraguarí
  • Bayardi N., L.
  • -1 CORD 25831 Distrito Federal
  • Beck, S. G.
  • 2332 -
  • Behn, K.
  • -1 (SI 147883) Valparaíso Valparaíso
  • Behn, K.
  • -1 (SI 1717) Valparaíso Valparaíso
  • Berro, M. B.
  • 5781 Soriano
  • Bianco, C. A.
  • 758 Río Cuarto Córdoba
  • Bianco, C. A.
  • 992 Calamuchita Córdoba
  • Bianco, C. A.
  • 1678 Río Cuarto Córdoba
  • Boelcke, O.
  • 2884 General Güemes Salta
  • Borsini, O. H.
  • 1071 Capital Mendoza
  • Brizuela, J.
  • 618 La Paz Catamarca
  • Brizuela, J.
  • 825 La Paz Catamarca
  • Brizuela, J.
  • 868 La Paz Catamarca
  • Buchtien, O.
  • 111 La Paz
  • Buchtien, O.
  • 560 La Paz
  • Burkart, A.
  • 21907 Concordia Entre Ríos
  • Burkart, A.
  • 22302 Diamante Entre Ríos
  • Burkart, A.
  • 23483 La Paz Entre Ríos
  • Burmeister, C.
  • 21 Famatina La Rioja
  • Cabrera, A. L.
  • 1113 Belén Catamarca
  • Cabrera, A. L.
  • 11977 Tilcara Jujuy
  • Cabrera, A. L.
  • 27916 Ledesma Jujuy
  • Cabrera, A. L.
  • 29579 Valle Fértil San Juan
  • Calderón, C. E.
  • 1438 Catamarca
  • Cantino, P. D.
  • 312 Andalgalá Catamarca
  • Carette, E.
  • 31 (SI 147902) San Luis
  • Carnevali, R.
  • 1252 Capital Corrientes
  • Carnevali, R.
  • 3378 Empedrado Corrientes
  • Carrizo García, C.
  • -1 CORD 582 Colón Córdoba
  • Castañeda Vega, -
  • 71 Banda Santiago del Estero
  • Castellanos, A.
  • 57 Córdoba
  • Castellanos, A.
  • 831 Distrito Federal
  • Cerana, M. M.
  • 587 Capital La Rioja
  • Cerana, M. M.
  • 983 Capital La Rioja
  • Cervantes C., M.
  • 194 México
  • Chiapella, J.
  • 1581 Humahuaca Jujuy
  • Cocucci, A. A.
  • 1034 Coronel Felipe Varela La Rioja
  • Cocucci, A. A.
  • 1137 General José de San Martín Salta
  • Cocucci, A. A.
  • 1310 Valle Grande Jujuy
  • Cocucci, A. A.
  • 1367 Cordillera Santa Cruz
  • Cocucci, A. A.
  • 1368 Cordillera Santa Cruz
  • Cocucci, A. A.
  • 1369 Cordillera Santa Cruz
  • Cocucci, A. A.
  • 1371 Cordillera Santa Cruz
  • Cocucci, A. A.
  • 1385 General José de San Martín Salta
  • Cocucci, A. A.
  • 1386 General José de San Martín Salta
  • Cocucci, A. A.
  • 1387 General José de San Martín Salta
  • Cocucci, A. A.
  • 1389 Ledesma Jujuy
  • Cocucci, A. A.
  • 1430 Coronel Felipe Varela La Rioja
  • Cocucci, A. A.
  • 1440 Andalgalá Catamarca
  • Cocucci, A. A.
  • 2581 Coronel Felipe Varela La Rioja
  • Cocucci, A. A.
  • 3304 Cochabamba
  • Cocucci, A. A.
  • 3343 Chuquisaca
  • Cocucci, A. A.
  • 3360 Potosí
  • Cocucci, A. A.
  • 3378 Dr. Manuel Belgrano Jujuy
  • Cocucci, A. A.
  • 5648 Castrovirrayna Huancavelica
  • Cocucci, A. A.
  • 5650 Cuzco Paucartambo
  • Cocucci, A. A.
  • 5657 Cuzco Calca
  • Cocucci, A. A.
  • 5684 -
  • Cocucci, A. A.
  • 5685 -
  • Cocucci, A. A.
  • 5702 Anta Salta
  • Cocucci, A. A.
  • 5708 Rivadavia Salta
  • Cocucci, A. A.
  • 5709 Rivadavia Salta
  • Cocucci, A. A.
  • 5720 General Güemes Chaco
  • Cocucci, A. A.
  • 5721 General Güemes Chaco
  • Cocucci, A. A.
  • 5722 General Güemes Chaco
  • Cocucci, A. A.
  • 5780 Famatina La Rioja
  • Cocucci, A. A.
  • 5821 Chilecito La Rioja
  • Cocucci, A. A.
  • 5874 Lima
  • Cocucci, A. A.
  • 5949 Jáchal San Juan
  • Cordini, R. I.
  • 58 Pilcomayo Formosa
  • Cuezzo, A. R.
  • 1753 Luján de Cuyo Mendoza
  • D´Angelo, C.
  • 876 Garay Santa Fe
  • de Llamas, A.
  • -1 (SI 147719) Corrientes
  • Delgado, E. S.
  • 3 Capital Salta
  • Fabris, H. A.
  • 4614 Ledesma Jujuy
  • Felippone, F.
  • 3047 -
  • Fernández Nava, R.
  • 631 Hidalgo
  • Flamini, M.
  • 193 Bermejo Formosa
  • Flossdorf, A.
  • -1 (SI 1737) -
  • Flossdorf, A.
  • -1 (SI 1741) Rivadavia Salta
  • Fortunato, R. H.
  • 6440 General Güemes Chaco
  • Fortunato, R. H.
  • 7255 Rosario de Lerma Salta
  • Fortunato, R. H.
  • 7390 Orán Salta
  • Galander, C.
  • -1 CORD 25727 Córdoba
  • Gawler Rangers Survey, -
  • 7501 Region 7 South Australia
  • Giardelli, M. L.
  • 51 Córdoba
  • Giardelli, M. L.
  • 702 Córdoba
  • Gómez Sosa, E. V.
  • 125 Bella Vista Corrientes
  • Guzmán, C. A.
  • 5 Capital Córdoba
  • Herter, W. G. F.
  • 478 Montevideo
  • Herter, W. G. F.
  • 479 Montevideo
  • Hicken, C. M.
  • -1 (SI 1713) Distrito Federal
  • Hicken, C. M.
  • -1 (SI 1735) Catamarca
  • Hicken, C. M.
  • -1 (SI 1736) General San Martín Buenos Aires
  • Hicken, C. M.
  • -1 (SI 1738) Buenos Aires
  • Hicken, C. M.
  • -1 (SI 1740) Paraná Entre Ríos
  • Hicken, C. M.
  • 5233 Buenos Aires
  • Hieronymus, G. H. E. W.
  • -1 CORD 25842 -
  • Hieronymus, G. H. E. W.
  • 587 CORD 25728 Capital Córdoba
  • Hosseus, C. C.
  • 10 CORD 25787 Chilecito La Rioja
  • Hosseus, C. C.
  • 15 CORD 25786 Chilecito La Rioja
  • Hosseus, C. C.
  • 17 CORD 25785 Chilecito La Rioja
  • Hosseus, C. C.
  • 44 CORD 25805 La Capital Santa Fe
  • Hunziker, A. T.
  • 3311 Avellaneda Buenos Aires
  • Hunziker, A. T.
  • 3576 Santa María Córdoba
  • Hunziker, A. T.
  • 17566 Santa Rosa Catamarca
  • Hunziker, A. T.
  • 18355 Capayán Catamarca
  • Hunziker, A. T.
  • 18912 Paclin Catamarca
  • Hunziker, A. T.
  • 19422 El Alto Catamarca
  • Hunziker, A. T.
  • 20653 Santa Rosa Catamarca
  • Hunziker, A. T.
  • 22305 Capital Catamarca
  • Hunziker, A. T.
  • 22818 -
  • Hunziker, A. T.
  • 22936 Orán Salta
  • Hunziker, A. T.
  • 22959 Capital Córdoba
  • Hunziker, A. T.
  • 23084 Graneros Tucumán
  • Hunziker, J. H.
  • 6263 Colón Córdoba
  • Illanes, A.
  • 44 Capital Mendoza
  • Jörgensen, P.
  • 973 Andalgalá Catamarca
  • Jörgensen, P.
  • 2232 Formosa
  • Jörgensen, P.
  • 35578 Jujuy
  • Kiesling, R.
  • 4866 9 de Julio San Juan
  • Kiesling, R.
  • 10139 Jáchal San Juan
  • Krapovickas, A.
  • 5144 Famatina La Rioja
  • Krapovickas, A.
  • 24109 Ituzaingó Corrientes
  • Krapovickas, A.
  • 26746 Esquina Corrientes
  • Krapovickas, A.
  • 44168 Capital Corrientes
  • Kuntze, C. E. O.
  • -1 CORD25761 Jujuy
  • Kurtz, F.
  • -1 CORD 25784 Chilecito La Rioja
  • Kurtz, F.
  • -1 CORD 25841 Mendoza
  • Kurtz, F.
  • 1703 Formosa Formosa
  • Kurtz, F.
  • 2435 Capital Córdoba
  • Kurtz, F.
  • 4599 Río Primero Córdoba
  • Kurtz, F.
  • 7973 Paraná Entre Ríos
  • Kurtz, F.
  • 8693 La Rioja
  • Kurtz, F.
  • 9930 Capital Córdoba
  • Kurtz, F.
  • 11710 Humahuaca Jujuy
  • Kurtz, F.
  • 12506 Guachipas Salta
  • Kurtz, F.
  • 12515 Guachipas Salta
  • Kurtz, F.
  • 14337 Chilecito La Rioja
  • Kurtz, F.
  • 14337 a Chilecito La Rioja
  • Kurtz, F.
  • 14921 Chilecito La Rioja
  • Kurtz, F.
  • 15264 b Famatina La Rioja
  • Looser, G.
  • 160 H Valparaíso Valparaíso
  • López Miranda, A.
  • 7377 Camana Arequipa
  • Lorentz, P. G.
  • -1 CORD 25759 Jujuy
  • Lorentz, P. G.
  • -1 CORD 25807 Tucumán
  • Lorentz, P. G.
  • 22 CORD 25812 Santiago del Estero
  • Lorentz, P. G.
  • 379 Totoral Córdoba
  • Lorentz, P. G.
  • 701 Tilcara Jujuy
  • Maestri, D. M.
  • 5 NG Santa María Córdoba
  • Maestri, D. M.
  • 6 NG Colón Córdoba
  • Maestri, D. M.
  • 7 NG Capital Córdoba
  • Maestri, D. M.
  • 23 NG Cruz del Eje Córdoba
  • Maestri, D. M.
  • 24 NG Rosario de Lerma Salta
  • Maestri, D. M.
  • 110 Punilla Córdoba
  • Maestri, D. M.
  • 111 Punilla Córdoba
  • Maestri, D. M.
  • 112 Capital Córdoba
  • Magliola, L.
  • -1 CORD 25821 Cochabamba
  • Makino, T.
  • 75260 -
  • Martínez Achenbach, G.
  • 274 La Capital Santa Fe
  • Martínez, G. J.
  • 284 General Güemes Chaco
  • Martínez, G. J.
  • 923 Ancasti Catamarca
  • Mautone, -
  • 196 Rio de Janeiro Rio de Janeiro
  • Meyer, T.
  • 89 (SI 147734) Chaco
  • Morel, I.
  • 3615 Pilcomayo Formosa
  • Morel, I.
  • 6001 Pilcomayo Formosa
  • Morel, I.
  • 6284 Pilcomayo Formosa
  • Morel, I.
  • 6315 Pilcomayo Formosa
  • Morrone, O.
  • 4013 Orán Salta
  • Múlgura, M. E.
  • 702 Valle Fértil San Juan
  • Múlgura, M. E.
  • 1216 Tumbaya Jujuy
  • Múlgura, M. E.
  • 4043 San Pedro Misiones
  • Nájera, A.
  • -1 (SI 1739) San Pedro Jujuy
  • Nee, M.
  • 29507 Veracruz
  • Nee, M.
  • 30181 Murillo La Paz
  • Nee, M.
  • 32755 Veracruz
  • Nicora, E. G.
  • -1 (SI 17660) Córdoba
  • Nicora, E. G.
  • -1 (SI 17908) Córdoba
  • Novara, L. J.
  • 5357 Capital Salta
  • Novara, L. J.
  • 8192 Iruya Salta
  • O'Donell, C. A.
  • -1 CORD 25713 Andalgalá Catamarca
  • Pedersen, T. M.
  • 15008 Concepción Corrientes
  • Pensiero, J. F.
  • 6355 La Capital Santa Fe
  • Pfister, A.
  • 4793 Valparaíso Valparaíso
  • Piccinini, B.
  • 3714 Quebrachos Santiago del Estero
  • Pierotti, S. A.
  • 7478 Tumbaya Jujuy
  • Pringle, C. G.
  • 200 Coahuila
  • Ramírez, V.
  • 181 México
  • Reichstein, T.
  • 1887 South Australia
  • Rensch, C.
  • 4 -
  • Rimbach, A.
  • 12 Dr. Manuel Belgrano Jujuy
  • Rodríguez, D.
  • 24 (SI 147868) Orán Salta
  • Rodríguez, M. E.
  • 208 Capital Misiones
  • Roig, F. A.
  • 8682 Sanagasta La Rioja
  • Roig, F. A.
  • 8683 Sanagasta La Rioja
  • Rotman, A. D.
  • 579 San Pedro Jujuy
  • Rotman, A. D.
  • 619 Tumbaya Jujuy
  • Rotman, A. D.
  • 827 Santa Bárbara Jujuy
  • Salgado, C. R.
  • 273 Chaco
  • Salgado, C. R.
  • 514 General Güemes Chaco
  • Sanzin, R.
  • 21 Mendoza
  • Scarpa, G. F.
  • 505 Rivadavia Salta
  • Schab, G. B.
  • 3 General Güemes Chaco
  • Schickendantz, F.
  • 67 Catamarca
  • Schickendantz, F.
  • 67 Catamarca
  • Schreiter, R.
  • 63 Trancas Tucumán
  • Seijo, J. G.
  • 3365 Gran Chaco Tarija
  • Sennen, F.
  • 5117 -
  • Servat, E. G.
  • 16 La Pampa
  • sin colector
  • -1 (SI 1720) -
  • sin colector
  • -1 (SI 1734) Distrito Federal
  • sin colector
  • 972 (SI 147892) -
  • Solomon, J. C.
  • 4831 -
  • Sosa, G. M.
  • 2596 San Rafael Mendoza
  • Sosa, G. M.
  • 2912 General Güemes Chaco
  • Spegazzini, P. L.
  • 33953 Catamarca
  • Spichiger, R.
  • 2147 Presidente Hayes
  • Stramigioli, C.
  • 60 Copo Santiago del Estero
  • Stuckert, T. J. V.
  • -1 CORD 25747 Río Primero Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 4 Capital Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 4680 Capital Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 7373 Totoral Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 9854 Río Primero Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 12621 Capital Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 13384 Río Primero Córdoba
  • Stuckert, T. J. V.
  • 21611 Burruyacú Tucumán
  • Stuckert, T. J. V.
  • 23478 Colón Córdoba
  • Suárez, M. E.
  • 23 Rivadavia Salta
  • Subils, R.
  • 71 Tafí del Valle Tucumán
  • Subils, R.
  • 2031 Tumbaya Jujuy
  • Tedone, F.
  • 5173 La Capital Santa Fe
  • Tedone, F.
  • 5302 La Capital Santa Fe
  • Tolaba, J. A.
  • 2020 General José de San Martín Salta
  • Tortoni, G.
  • 33 Humahuaca Jujuy
  • Vanni, R. O.
  • 2082 Boquerón
  • Vega, A. J.
  • 24 Ledesma Jujuy
  • Ventura A., F.
  • 566 México
  • Ventura A., F.
  • 14698 Puebla
  • Ventura A., F.
  • 16104 Oaxaca
  • Ventura V., E.
  • 21 México
  • Ventura V., E.
  • 394 México
  • Venturi, S.
  • 47 Capital Tucumán
  • Venturi, S.
  • 5564 Orán Salta
  • Volponi, C. R.
  • 271 Valle Fértil San Juan
  • Wassum, R. A.
  • 6600 São Leopoldo Rio Grande do Sul
  • Werdermann, E.
  • 131 Atacama
  • Zöllner, O.
  • 9608 Arica Tarapacá

    Nombre Vulgar y Usos

    • Nombre de uso: Medicinal
      Parte utilizada:
    • Nombre de uso: Sombra
      Parte utilizada: planta entera
    • Nombre de uso: Cultivada
      Parte utilizada:
    • Nombre de uso: Narcótico
      Parte utilizada: hojas
    • Nombre de uso: Epitema hemorroides
      Parte utilizada: hojas cocidas

    Tipo y Observaciones

    Material Tipo: Raised in 1827 from seeds communicated without specific name, to the Royal Botanic Garden, Edinburgh, by Mr. Smith at Monkwood, whose son sent them from Buenos Ayres» (holotipo, E 00089475!).
    Observaciones: